Ik ken mensen die het wel fijn zouden vinden als er eens iets van werkend stikstofbeleid ontwikkeld zou worden. Waarmee de natuur (eindelijk!) serieus beschermd wordt, en waardoor allerlei sectoren (bouw, agro, vervoer) weten waar ze aan toe zijn. En verder kunnen met hun leven en werken.

De voorgaande zinnen had ik vorig jaar ook kunnen schrijven, realiseer ik me, en vijf jaar geleden trouwens ook. Alleen toen stond ik nog niet in Trouw.

Het gebeurt alleen maar niet, omdat de politiek (dit kabinet, vooral) heel goed is in beelden schetsen van hoe het zou móeten zijn (Nederland moet van het slot uitroepteken) maar geen enkele durf heeft, geen echte keuzes durft te maken. Dus dan komt er weer uitstel, een vlijmscherpe rechterlijke uitspraak, een crisiscommissie.
Of, erger nog, de lijn-van der Plas: als je het beleid niet rond krijgt omdat er wetten en normen zijn, moet je de wetten en de normen veranderen. Een cynische columnist zou kunnen denken dat mevrouw de leider werkelijk alles doet om de aandacht af te leiden van het ineenstortende BBBouwwerk.

Laat ik het zo zeggen: ik heb het idee dat de politiek vooral bezig is met omtrekkende bewegingen, en niet met keuzes en visie.

Extinction Rebellion, ik sprak daar op deze plek weleens eerder over, verzet zich luid en op allerlei plekken tegen het (fiscaal) blijven ondersteunen van de fossiele sector, terwijl de hele planeet schreeuwt om minder fossiel, minder uitstoot, minder temperatuurstijging. En wat doet de politiek: kijken of de ANBI-status van de stichting die XR ondersteunt afgenomen kan worden, kijken of demonstraties op ‘vitale plekken’ verboden kunnen worden. Waarbij u ervan uit mag gaan dat snelwegen en Schiphol zeker bij die vitale plekken gaan horen, en wellicht de omgeving van Chemours, Tata, chemische industrie waar pfas nog steeds wordt aanbeden, en gifspuitende leliekwekers ook. Want demonstreren is een recht, natuurlijk, maar dan wel graag op een plek waar de BV Nederland er geen enkele hinder van ondervindt. Die laatste zin was geen quote, maar mijn weergave van (ik zou zeggen volledig achterhaald) politiek en economisch denken.

Schiphol zag ik samen met de KLM in Den Haag vooruitlopen op lagere geluidsoverlast die bereikt gaat worden, waarmee het heel oneerlijk zou zijn nu al aan normen/afspraken/wetten gehouden te worden. Dit verdient op korte termijn een eigen column…

Normen veranderen omdat de normen niet gehaald worden, afgesproken regels negeren omdat ze je slecht uitkomen, het is geen beleid, het is politieke armoe.
Je kunt de normen van het diploma-A wel veranderen, maar als je niet kan zwemmen verzuip je alsnog. Je kunt mij wel een rijbewijs toekennen omdat ik weet hoe de auto start, maar de verkeersveiligheid is er niet mee gediend. Hou je aan normen en regels, ze zijn er namelijk niet voor niets.

Alle politieke tijd en energie had ook besteed kunnen worden aan echt natuurbeleid, aan het serieus afbouwen van belastingvoordelen voor miljardenbedrijven in de fossiele sector, aan het terugdringen van het gebruik van landbouwgif (en als u dat liever gewasbeschermingsmiddelen noemt vind ik het ook best, de schadelijke gevolgen worden er niet minder van).

Maar ja, lastige normen aanpakken lijkt natuurlijk krachtdadiger.

Ik win eigenlijk nooit een prijs. Alleen om die reden al was afgelopen week voor mij een uitzonderlijke week. Eergisteren mocht ik tot mijn grote vreugde (en verrassing, want ik win nóóit een prijs) de jaarlijkse Groeneveldprijs in ontvangst nemen. En dat heeft weer veel te maken met wat ik op deze plek elke week probeer te doen, al bijna tweeëneenhalf jaar. De prijs is namelijk voor iemand die ‘zich bijzonder inzet voor het debat over natuur en landschap en die daarbij een afwijkend, kritisch geluid laat horen’. Nou ja zeg…afwijkend is my middle name, en kritisch moet ik wel zijn, moeten wé wel zijn, juist als het gaat over natuur, landschap, klimaat, economie, beleidskeuzes.
Maar ik moet ook realistisch zijn. Het is leuk, een gloedvolle speech, een oorkonde, een grijnsfoto op de website, maar hoe staat het er eigenlijk voor, met genoemde thema’s vraagteken uitroepteken. Zet al mijn afwijkende kritische schrijven nog wat serieuze zoden aan allesbepalende dijken?

De stikstofuitstoot in ons land wás veel te hoog, blijft vooralsnog veel te hoog, en het kabinet worstelt door met rechterlijke uitspraken, politiek gekonkel en luidruchtige agro-belangen.

Er kwamen, wederom, vreselijke beelden naar buiten van hoe we met levende wezens (eenden, in dit geval) omgaan, om de onwaarschijnlijk hoge omloopsnelheid van opfokken en afslachten van vee in stand te houden. Die beesten moeten snel-snel in kratten (kooien, vrachtwagens) om op tijd in de hel van het slachthuis te kunnen zijn.
Ik zag Rita Verdonk (Leefbaar Den Haag, ja, het kan verkeren…) in een bijzin bij Jinek klimaatbeleid in twijfel trekken, terwijl ze surfde op grote vreugde vanwege Amerikaanse ontwikkelingen ‘waar wel echt doorgepakt wordt’. Altijd vraag ik me weer af: weten dat soort politici echt niet welke (economische) klimaatschade we al leiden en gaan leiden, of negeren ze liever de feiten op populistische gronden?
En daarover gesproken: we zagen veel en langdurige beelden van een man die in Washington decreten zat weg te tekenen. Terugtrekking uit het Klimaatakkoord van Parijs, geen of nauwelijks compensatie voor arme landen, terwijl bovengenoemde economische schade zich opstapelt, terwijl de oceanen (juist ook de ‘Golf van Amerika’) warmer worden waardoor de neerslag omvangrijker en de orkanen heftiger zullen worden, en terwijl de biodiversiteit (en daarmee de voedselzekerheid) afneemt wordt in de VS nog harder de weg inslagen van fossiele brandstoffen, van drill baby drill en weg met windmolens, van de verdienmodellen van zijn miljardairsvriendjes.
Waarbij en passant alle empathie, alle medemenselijkheid (‘illegalen’, gender, wereldwijde gezondheidszorg) wordt ingeruild voor een vreselijk soort masculiene, luidruchtige energie.

En daar sta je dan, op een podium in Baarn, met je prijs, en je bos bloemen, daar sta je dan, op een mooie plek in de zaterdagse Trouw, met je column.
Ik geloof oprecht dat we, allemaal, juíst moeten volhouden, juist harder inzetten op samenwerking en duurzame keuzes, hoop en bevlogenheid houden, want er is geen aparte planeet voor mannen met showmanship en dikke stiften, geen planeet voor normale mensen met kinderen en kleinkinderen. Er is maar één planeet. En die zullen we met alle middelen moeten blijven beschermen.